Projektowanie instalacji elektrycznych w świetle przepisów
Projekt instalacji elektrycznej musi odpowiadać krajowym i europejskim przepisom prawnym. Zaliczamy do nich przede wszystkim ustawy Prawo Budowlane i Prawo Energetyczne oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Niemniej ważne są Polskie Normy o instalacjach elektrycznych w obiektach budowlanych, a zwłaszcza normy PN-IEC 60364, PN-HD 60364, N SEP-E-001 oraz N SEP-E-002. W poniższym artykule postaramy się przedstawić najważniejsze naszym zdaniem zagadnienia prawne.
Instalacje elektryczne. Podstawowe informacje
Celem instalacji elektrycznych jest dostarczenie energii elektrycznej, w zależności od potrzeb użytkowników. Elektroinstalacje w zależności od rodzaju zasilanych odbiorników dzielą się na oświetleniowe, gniazd wtyczkowych oraz siłowe. Mogą być montowane w obiektach mieszkalnych, użyteczności publicznej, przemysłowych oraz poza budynkami. Poszczególne przepisy dokładnie precyzują zasady projektowania elektroinstalacji dla pomieszczeń zwykłych oraz takich, w których występują niekorzystne oddziaływania wilgotnościowe, temperaturowe i inne. W skład elektroinstalacji wchodzą przewody, rozdzielnice, sterowniki oraz sprzęt instalacyjny. Najważniejszymi elementami instalacji elektrycznej są przyłącza (łączące odbiorcę z siecią), złącza, rozdzielnica (umożliwiająca zasilanie z jednego złącza kilku wewnętrznych linii zasilających), wewnętrzne linie zasilające WLZ oraz instalacje odbiorcze. WZL prowadzone są w specjalnych kanałach i szybach poza pomieszczeniami mieszkalnymi.
Elektroinstalacje nie mogą kolidować z innymi instalacjami, jak instalacją piorunochronną, telekomunikacyjną, gazową czy wodno-kanalizacyjną. Instalacja elektryczna musi być zabezpieczona przed porażeniem prądowym, przepięciami, pożarem, wybuchem, skażeniem środowiska, wstrząsami i polem elektromagnetycznym. W przypadku wystąpienia zagrożenia, powinna być zapewniona możliwość odłączenia tylko zagrożonych fragmentów instalacji. Przy projektowaniu elektroinstalacji przyjmuje się, że moc zapotrzebowana dla pojedynczego mieszkania bez urządzeń c.w.u. to 12.5kW, a dla wyposażonych w takie urządzenia – 30 kW.
Obwody odbiorcze i układanie przewodów
Projektowanie instalacji elektrycznych uwzględnia odrębne obwody odbiorcze dla każdego lokalu mieszkalnego. Do jednego obwodu odbiorczego można przyłączyć maksymalnie 10 gniazd wtyczkowych. W lokalach mieszkalnych stosuje się odrębne obwody odbiorcze dla oświetlenia, gniazd wtyczkowych oraz odbiorników o mocy większej niż 2kW. Do takich odbiorników zaliczamy kuchnie elektryczne, zmywarki czy pralki. Standardowe mieszkanie o powierzchni od 50 do 75 m2 powinno mieć minimum 3 obwody. Odpowiednia liczba obwodów umożliwia niezawodną pracę odbiorników energii, zabezpiecza przed konsekwencjami awarii i zapewnia wygodną konserwację. Odrębne obwody warto wykonać dla sprzętu komputerowego, oświetlenia zewnętrznego, garaży czy innych pomieszczeń gospodarczych. Instalacja odbiorcza musi być wyposażona w licznik pomiaru zużycia energii.
Rodzaj przewodów do instalacji musi zostać dobrany z uwzględnieniem ich przeznaczenia, warunków otoczenia i obciążenia instalacji. Przewody układane są w linii prostej, równolegle do ścian i stropów. Muszą być poprowadzone w taki sposób, aby z jednej strony były zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi, a z drugiej by zachować możliwość ich wymiany bez naruszania konstrukcji budynku. W budynkach mieszkalnych przewody najczęściej układa się w listwach i kanałach instalacyjnych, w prefabrykowanych bruzdach i w rurach instalacyjnych pod tynkiem. Przewody na podłożach palnych należy prowadzić wewnątrz ścian i przegród budowlanych, pomiędzy płytami okładzinowymi lub między stropem a sufitem podwieszanym. Przewody łączy się za pomocą spawania lub na zaciski. Muszą być poprowadzone w sposób niewidoczny dla użytkownika. Przewody oświetleniowe najczęściej mają średnicę 1.5mm2, a do gniazd wtyczkowych 2.5mm2.
Wyłącznik PPOŻ i oświetlenie awaryjne
W strefach zagrożonych wybuchem lub w strefach pożarowych o kubaturze większej niż 1000m3 należy stosować przeciwpożarowe wyłączniki prądu. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu odcina dopływ prądu do wszystkich obwodów z wyjątkiem tych, które zasilają urządzenia PPOŻ. W budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego większych niż 2000m2, w garażach większych niż 1000m2 oraz w salach widowiskowych, kinach, muzeach, teatrach itp. należy stosować awaryjne oświetlenie ewakuacyjne. Oświetlenie awaryjne musi być zainstalowane także na drogach ewakuacyjnych, które nie mają dostępu do światła dziennego oraz na drogach ewakuacyjnych szpitali, wysokościowych budynków użyteczności publicznej i budynków zamieszkania zbiorowego. Oświetlenie awaryjne musi działać minimum przez 1 godzinę od wyłączenia oświetlenia podstawowego. Na koniec warto także nadmienić, że lokale mieszkalne w budynkach wielorodzinnych muszą zostać wyposażone w instalację wejściowej sygnalizacji dzwonkowej.